Je zit in de auto, met de radio of een Spotify-playlist op, en dan gebeurt het. Het is niet de melodie die je meteen herkent, maar de eerste, specifieke noot van een gitaar, een synthesizer, een drumintro,… of woorden die je al een decennium niet meer gehoord hebt.
Enkele dagen geleden had ik het voor in de wagen met de Clouseau-versie van “Laat me nu toch niet alleen”. Plots zat ik niet meer in mijn auto, maar in de refter van de lagere school, mee te zingen met het nummer in het koortje dat we zelf hadden opgericht met juf Véronique van het derde leerjaar.
De kracht van muziek. Geen foto die je bekijkt met een filter van volwassen reflectie; eerder een pure, emotionele tijdscapsule. Binnen drie seconden word je teruggekatapulteerd naar die specifieke, niet-bewuste versie van jezelf, compleet met de onzekerheden, de schijnbare onbelangrijkheid, en de immense opwinding van toen. Alle andere herinneringen worden even stilgezet, en alleen die refter, die specifieke akkoorden en het gevoel van toen bestaan.
Muziek is de zintuiglijke bypass van ons brein. Je ziet de beelden van de refter niet alleen; je voelt ze. Die drie seconden van een nummer en je voelt de gladde, koude vloer onder je voeten, je ruikt de geur van schoolzeep of de muffe lucht van de turnzaal. Je voelt de lichte spanning van je te strakke paardenstaart in je haar of die oncomfortabele kleren. Dat is het bewijs dat die herinnering, hoe oud en gelaagd ook, nog compleet en fysiek intact in je zit. En het is precies die onmiddellijke flashback die ons eraan herinnert hoe dicht die “vorige versie” van onszelf, de onzekere, maar moedige, nog bij ons staat.
Ik ging graag naar school, en leren vond ik leuk, maar de andere leerlingen… vaak was dat een heel ander verhaal. De sociale dynamiek kon een ware uitputtingsslag zijn, vooral omdat ik al snel besefte dat ik op een andere frequentie zat dan de rest. De refter was geen hel van regels, maar van ongeschreven sociale wetten waar ik maar moeilijk in paste. Ik was te veel “anders” en dat mondde regelmatig uit in pestgedrag in mijn richting. Een constant energievraag.
De momenten dat we een koortje waren, daar in die refter, waren een verademing. Geen verplicht vak, maar een vrijwillige bubbel van gedeelde passie. Onze zang-momenten waren een zeldzame gelegenheid om erbij te horen op mijn eigen voorwaarden. En nog belangrijker: tijdens die repetities vergaten de andere mij te pesten. Dat moment was één van mijn eerste schilden. Terwijl de rest van de school bezig was met complexe sociale hiërarchieën, stonden wij daar in de refter samen onze eigen, luide, vrolijke herinnering te creëren. Eén van de eerste keren dat ik ergens deel van uit maakte zonder dat ik mezelf moest aanpassen.
Een andere reden dat het nummer opeens heel hard binnenkwam, was de herinnering aan Liesbeth. In datzelfde jaar verloren we een jaargenootje uit 3B aan leukemie. Voor ons, als kinderen ergens in de jaren 1990, was dit een eerste confrontatie met zo’n onbegrijpelijk verlies. Hoewel we haar niet goed kenden, enkel van schoolreis of de repetities voor het schoolfeest, werden wij (ons kleine koortje) gevraagd om te zingen tijdens de herdenkingsdienst.
Wij waren de stem van de school in dat moment van collectieve stilte. En plots ging het niet meer over de speelse ontsnapping of het negeren van de pesters; het ging over het brengen van troost en het delen van een onuitsprekelijk verdriet. Dat nummer, en de stemmen van ons koortje, werden even de levensvlam van de school. Het is die diepe, vroege les in verlies en verbondenheid die deze herinnering voorgoed heeft verzegeld in mijn geheugen.
De herinneringen die bovenkwamen in de auto, in combinatie met het uur rijden dat nog voor me lag, dwongen mij natuurlijk richting overdenkmodus. Wat zou een overdenker anders doen? 😉. Ik denk dat het kind dat daar in de refter stond, toen haar eerste ontsnappingsroute vond. het was de eerste van de vele die ze zou moeten vinden, tot aan haar volwassen leven. Ze wist toen al intuïtief dat ze, door anders te zijn, een plek van echtheid kon creëren die in zekere zin onkwetsbaar zou zijn. Dat nummer was een eerste training in het versterken van innerlijke kracht, zonder dat ik het toen wist. Vandaag besef ik dat ik de moed van toen nog steeds meedraag.
Het mooie van die muzikale tijdcapsules is dat ze niet alleen van onszelf zijn. Ze zitten verweven met de levenslijnen van de mensen om ons heen. Dat ene nummer is niet zomaar achtergrondmuziek; het is de soundtrack van onze levens, het zijn onze vroege liefdes, onze worstelingen. Het is de aanwezigheid van mensen die we moeten missen. Al deze herinneringen zitten op een plek waar de overdenkmodus van het volwassen leven ze niet meer kan bijsturen. Zing dus gerust mee in de auto als je een oud nummer hoort, al is het maar voor dat kind dat nog steeds deel van je uitmaakt.
Warme groet
Tiernnadrui | Cynthia
Tiernnadrui 